قدما ستارگان آسمان را به دو دسته تقسیم کرده بودند و تعبیر متفاوتی نسبت به دانشمندان امروزی داشتند، یعنی همه اجرام (اعم از ستاره و سیاره) را ستاره یا کوکب می نامیدند.
دسته اول ستارگان ثوابت هستند که به آنها ستارگان بیابانی هم گفته میشود که قسم اعظم آسمان شب را تشکیل میدهند. ثوابت دارای حرکت بسیار کندی هستند و حرکت آنها تنها از طریق رصد مشخص میشود. در ضمن فاصله ثوابت از همدیگر همیشه یکسان است و هرگز تغییر نمیکند.
دسته دوم ستاره ها، ستاره های سیار (متحرک) هستند که به ترتیب نزدیکی آنها به زمین عبارتند از:
- قمر (ماه)
- عطارد (تیر)
- زهره (ناهید)
- شمس (خورشید)
- مریخ (بهرام)
- مشتری (برجیس)
- زحل (کیوان)
به بیان خیلی ساده تر می توانیم اینطور بگوییم که: به جز هفت ستاره سیار که در بالا تعریف کردیم، بقیه ستارگان و کواکبی که در آسمان می بینید همگی کوکب ثابت هستند. پس اگر موقعیت هفت سیاره را در آسمان مشخص کنید و آنها را بشناسید می توانید مطمئن باشید که بقیه ستاره هایی که در آسمان با چشم غیر مسلح می بینید همگی کواکب ثابت هستند.
ممکن است این سوال پیش بیاید که امروزه سیارات دیگری نیز کشف شده اند، و یا اینکه دانشمندان امروزی، ماه و خورشید را جزو سیارات نمی دانند، پس ملاک قدماء از اینگونه تقسیم چه بوده است؟
در جواب میگوییم مبنای قدماء این بوده که فقط اجرامی را به عنوان ستارگان سیار به حساب بیاورند که با چشم غیر مسلح و بدون آلات و ادوات رصدی دیده شوند و حرکتشان نسبت به سایر اجرام آسمانی ظاهرتر باشد، که همین هفت موردی است که نام بردیم. علاوه بر این که در علوم غریبه و در احکام نجومی، خود همین عدد هفت، حسابی دارد. لذا باید به همین عدد هفت مقید باشیم.
عدد کواکب (ستارگان)
عدد چرخ ها چون شد معلوم
بشمرم بعد از این بروج و نجوم
در بیان دوازده برج
پس نهادند ،بشنو این ز حبیب
نام برج از صور بر این ترتیب
حمل و ثور و بعد از آن جوزا
سرطان و اسد دیگر اعذرا
باز میزان و عقرب آمد و قوس
جدی و دلو و حوت چون فردوس
اگر دایره منطقه البروج رو به دوازده قسمت مساوی سی درجه ای تقسیم کنیم هر قسمت یک “برج” نام دارد. اسامی بروج دوازده گانه در زبان فارسی به ترتیب عبارتند از:
- فروردین
- اردیبهشت
- خرداد
- تیر
- مرداد
- شهریور
- مهر
- آبان
- آذر
- دی
- بهمن
- اسفند
مطلب مرتبط: مفهوم دایره زودیاک در چارت تولد و آسترولوژی و صورت های فلکی
اما قدما برای نامگذاری بروج و همینطور شناسایی راحت تر ستارگان کار جالبی انجام دادند و صورت فلکی را به وجود آوردند. آنها مجموعه ای از کواکب را که در یک برج خاص قرار داشتند با خطوطی فرضی بهم وصل کردند و شکلهای مختلفی ساختند و صورت فلکی را بوجود آوردند. بنابراین:
“صورت فلکی به مجموعه ای از کواکب نزدیک به هم گفته میشود که با خطوطی فرضی بهم وصل شده و شکل خاصی را بوجود می آورند و به نام همان شکل هم نامیده میشوند.”
قدما از پرنورترین کواکبی که داخل محدوده سی درجه ای هر برج قرار داشتند یک صورت فلکی ساختند و آن برج را به نام همان صورت فلکی نامیدند. یعنی نام برج فلکی و صورت فلکی را یکی گذاشتند و با این روش با مشاهده هر صورت فلکی می توانستند تشخیص بدهند که دارند به کدام برج فلکی نگاه می کنند.
برای مثال از کواکبی که در محدوده برج اول قرار داشتند صورت فلکی حمل را که شبیه به قوچ یا گوسفند است به وجود آوردند و نام برج اول را هم برج حمل گذاشتند. اسامی بروج دوازده گانه در این روش به ترتیب عبارتند از: 1- حمل ۲- ثور ۳- جوزا ۴- سرطان ۵- اسد ۶- سنبله ۷- میزان ۸- عقرب ۹- قوس ۱۰- جدی ۱۱- دلو ۱۲- حوت
دیدگاه‌ها (0)