مقاله مثنوی مولوی و نجوم

عنوان مقاله حاضر مثنوی مولوی و نجوم است. وقتی که وضعیت علوم را در قرن هفتم و هشتم هجری مطالعه می کنیم، متوجه پیشرفت و توسعه علوم عقلی و نجوم در کنار علوم نقلی می شویم و در می یابیم که از بین ستارگان عرصه ادب فارسی، مولوی شاعر آفاق و انفس است.

در پژوهش مثنوی مولوی و نجوم مجالی فراهم آمده است تا با طریق استفاده از مولانا از دانش نجوم، ابزار نجومی، پدیده های جوی، پیوستگی با اختران، سعد و نحس، افلاک، ستارگان و برج های دوازده گانه مثنوی و کاربرد آن ها در شعر او بیشتر آشنا شویم. این پژوهش به قلم دکتر امیدوار مالملی، یکی از اساتید حوزه زبان و ادبیات فارسی کشورمان نوشته است و ما هم در این پست این مقاله را در اختیار شما عزیزان قرار داده ایم تا دید تاریخی خود را در مورد نجوم در بین مشاهیر گذشته کشور عزیزمان ایران گسترش دهید.

مقدمه مثنوی مولوی و نجوم

 نویسنده در مقدمه پژوهش مثنوی مولوی و نجوم این چنین آغاز کرده است: در قرن هفتم و هشتم هجری، با وجود ویرانی های بوجود آمده، علوم عقلی در کنار مجالس قول و غزل و سماع و در غالب خانقاه ها و پناه گاه های فرهنگ ایران و مراکز علمی نیمه سوخته و عالمانی که از دم شمشیر اقوام مهاجم باقی مانده بودند، به ادامه سنت های علمی قدیم سرگرم بود و توسعه و پیشرفت علوم را سبب گردید. دانشمندان علوم ریاضی و نجوم نیز با مرمت رصدخانه ها و آلات آن ها بناهایی وسیع برپا کردند و مدرسان به تدریس علوم مشغول شدند.

در ادامه دکتر مالملی در مورد اشخاص برجسته ای که در این حوزه فعالیت کرده اند، این گونه گفته است: از جمله اشخاص برجسته ای که در این حوزه به فعالیت پرداختند رکن الدین محمد بن نظام الحسینی (م 732) سازنده مدرسه رکنیه و خواجه نصیر الدین طوسی، موسس رصدخانه مراغه در سال 657 را می توان نام برد و از این ره آورد آموزه های نجومی، که حاوی اندیشه های برون گرایی بود، وارد شعر و ادب فارسی شد، که مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی (604 – 672) نیز در همه آثار خود، بویژه مثنوی معنوی از آن بی بهره نمانده است، بلکه نسبت به دانش ستاره شناسی، دیدگاه هایی خاص را ارائه نموده و بازتاب آرا و اندیشه های نجومی اش در آقار معاثران و آیندگان تا روزگار امروز نیز قابل رصد است.

مطلب مرتبط: کتاب صورالکواکب خواجه نصیر الدین طوسی به زبان فارسی

با مطالعه دقیق در مثنوی  معنوی مشهود می گردد که شاعر از روی تفنن و طبع آزمایی به سوی نجوم روی نیاورده، بلکه لایه های زیرین کلامش حاکی از درک عمیق و تسلط انکارناپذیر وی نسبت به اطلاعات دقیقا و ظریف نجومی است. مضامین عقلی و علمی همچون نجوم، ابزار نجوم، پدیده های جوی، سغد و نحس اختران، افلاک، منازل قمر، ستارگان و برج های دوازده گانه، تایید می کند که مولوی شاعر آفاق و انفس و آسمان و زمین است. نگارنده نیز برای آن که بین گذشته، حال و آینده پلی ایجاد کند، عنوان مثنوی مولوی و نجوم را برگزیده تا بین نجوم، مثنوی معنوی و مخاطبان، ارتباط آسمانی و آفاقی برقرار سازد.

در ادامه نویسنده مضامین عقلی و علمی ذکر شده در پاراگراف قبلی را به صورت ریشه یابانه در مثنوی مولوی جست و جو کرده و به کنکاش بخش هایی از این کتاب که در آن به این مضامین اشاره شده، پرداخته است. در هر یک از این مضامین ابیاتی از مثنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی ذکر شده است که در آن به مفهوم ذکر شده به صورت صریح یا غیرمستقیم اشاره می شود.

سخن پایانی

در پایان باید گفت پژوهش مثنوی مولوی و نجوم یکی از مقالات ارزشمند اساتید این دوره در زمینه ریشه یابی دانش نجومی مشاهیر گذشته ایران بوده است. به همین دلیل مطالعه این مقاله به تمام افراد علاقه مند به این حوزه و فعالان علم نجوم توصیه اکید می شود. انجمن سینرژی و آسترولوژی ایران برای راحتی کار شما، نسخه الکترونیکی این مقاله را به رایگان در اختیارتان قرار داده است و فقط کافیست در ادامه بر روی لینک دانلود آن کلیک کنید. بعد از مطالعه این مقاله می توانید با ما در بخش دیدگاه ها به گپ و گفت بپردازید.